Z Archiwum Krakowa

Gdy porównujemy oba zdjęcia rzuca się w oczy brak dwóch rzeczy. Na archiwalnej fotografii nie ma torów tramwajowych i nie ma ulicy Zyblikiewicza! W jej miejscu jest ogród Klubu Garnizonowego. Klub powstał w 1890 roku, a zaprojektował go architekt Tomasz Pryliński, który zasłynął między innymi przebudową Sukiennic pozbawiającą je dosyć wątpliwej estetycznie otoczki składającej się z bezmiaru dobudówek. Ogród Klubu Garnizonowego musiał ustąpić miejsca rozwojowi urbanistycznemu miasta i tak oto w 1910 roku ulica Mikołaja Zyblikiewicza połączyła się z ulicą Kolejową. Kilka lat później Kolejową przemianowano na ulicę Andrzeja Potockiego, który stworzył krakowską Ochotniczą Straż Ogniową. Następnie niemiecki okupant nazwał ulicę Ostringiem, a zaraz po wojnie nadano jej imię Józefa…

Żegnaj Rudawo. W 1912 roku koryto rzeki biegnące ulicą Retoryka znalazło się pod ziemią stając się częścią miejskiej kanalizacji. Odtąd Rudawa płynie już tylko przekopem pokrywającym się mniej więcej ze swoją pierwotną południową odnogą. Została wyproszona z centrum Krakowa i uregulowana. Już nie łączy się z Wisłą pod Wawelem. Ma teraz tylko jedno ujście, pod klasztorem Norbertanek. Rudawa to być może najważniejsza rzeka w historii Krakowa. Tafla Wisły zawsze znajdowała się poniżej miasta. Stąd z gospodarczego punktu widzenia była dosyć bezużyteczna. Nurt Wisły nie mógł napędzać miejskich młynów ani zasilać w wodę obronnej fosy. Co innego Rudawa. Już w XIII wieku wybudowano jej północne sztuczne koryto zwane Młynówką Królewską, którego…

Na pożegnanie samochodów na placu świętego Ducha jeszcze jedno zdjęcie dworca autobusowego, który powstał tu w 1929 roku. Dokładna data wykonania tej fotografii nie jest mi do końca znana, ale po modelu autobusu można stwierdzić, że nie zrobiono jej przed 1936 rokiem. Widoczny autobus to pojazd produkowany w Wytwórni Karoserii i Przyczepek Samochodowych Józefa Zagórskiego w Poznaniu właśnie od 1936 roku. Autobus powstawał na podwoziu brytyjskiego Leylanda, a w Poznaniu wykonywana była karoseria. W pełnej okazałości możemy zobaczyć go na poniższym zdjęciu, które tak samo jak to powyżej pochodzi ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.     Interesujące, że stojące na placu niezwykle piękne latarnie choć zachowały do dzisiaj swój kształt,…

Dzisiaj wspomnienie złotej jesieni. Zdjęcie współczesne zrobiłem parę tygodni temu. Nie jest już jednak wcale takie współczesne, bo gdy czytasz te słowa ciężki sprzęt prawdopodobnie zdziera właśnie asfalt z parkingu na placu świętego Ducha. Tym samym po 90-ciu latach samochody wreszcie zniknęły z tego miejsca, a w przyszłym roku powstanie tu zielony skwer. W 1929 roku PKP otworzyło na placu świętego Ducha dworzec autobusowy aby obsługiwać trasy, po których nie jeździły jeszcze pociągi. Dworzec zadomowił się tutaj na dobre, bo przeniesiono go dopiero w 1952 roku. I potem aż do teraz znajdował się tam parking. Więcej zdjęć pokazujących dworzec na placu świętego Ducha można zobaczyć na stronie Dawno Temu w…

Egipski dom nad Nilem? Prawie. Ta osobliwie wyglądająca budowla nad brzegiem rzeki stoi w Krakowie do dziś. Tyle, że nie wygląda już tak samo, a i rzeka płynie w innym miejscu, w dodatku to nie Nil tylko Rudawa. Zacznijmy od rzeki, bo była tutaj pierwsza. Naturalny nurt Rudawy w Krakowie do czasu jego zasypania w latach 1910-1912 płynął wzdłuż dzisiejszej Alei 3 Maja. Na Błoniach rzeka tworzyła rozlewiska i płynęła tak wolno, że nazywana była Niecieczą. Dalej przecinała obecną Aleję Mickiewicza (której wtedy jeszcze nie było, za to jeździły tamtędy pociągi) i płynęła wzdłuż ulicy Wolskiej (dzisiaj J. Piłsudskiego), gdzie za budynkiem Towarzystwa Gimnastycznego Sokół gwałtownie skręcała w prawo i…

Zdjęcie w 1934 roku zrobiono niedługo po tym, gdy wiadukt został wybudowany. Zdjęcie współczesne powstało niedługo przed tym, gdy wiadukt zniknie. Na wiosnę ma rozpocząć się przebudowa Alei 29 Listopada, która będzie miała dwa pasy ruchu do granic Krakowa. Poszerzona ulica nie zmieści się pod istniejącym wiaduktem, który trwał przez 85 lat w prawie niezmienionym stanie. Wprawdzie od strony Krakowa dobudowano później drugą nitkę torów, więc wiadukt rozrósł się o bliźniaczą część, jednak to co wybudowano w 1934 roku nie zmieniło się niemal wcale. Wiadukt powstał wraz z zupełnie nowym odcinkiem kolejowym z Krakowa do Tunelu, który stał się częścią nowej linii Kraków-Warszawa. Porównując załączone mapy Krakowa z 1933 i…

Plac budowy. Zarówno w 2019 jak i w 1930 roku. Dzisiaj remontują torowisko, wtedy budowali kamienicę. A wybudują jeszcze jedną. Na rogu ulic Królewskiej i Pomorskiej już wkrótce, bo w 1931 roku zacznie się budowa Domu Śląskiego, który zostanie oddany do użytku w 1936 roku. Jest widoczny na zdjęciu współczesnym w oddali, po lewej stronie, na archiwalnym widać jeszcze tylko pustą przestrzeń. Choć gmach znajduje się dopiero na trzecim planie warto przybliżyć jego historię, która naznaczona jest upiorną ironią losu. Dom powstał z inicjatywy Towarzystwa Obrony Kresów Zachodnich, które miało na celu propagowanie polskości wśród mieszkańców autonomicznego województwa śląskiego. Dom Śląski był siedzibą bursy i schroniska turystycznego dla młodzieży śląskiej,…